آزادی چیست؟ بزرگترها با خواستههای بزرگسالانه خود تا چه حد میتوانند آزادیهای کودکانه و شادیهای آنها را از بین ببرند و از یک دشت سرسبز ویرانه بسازند و بهجای صدای مرغها و خروسها و پرندگان، صدای تیر و تفنگ را در آسمان پخش کنند؟ آیا کودکان حق دارند درباره جنگهای واقعی دنیا بدانند؟ در این مطلب به معرفی کتاب «آزادی چه رنگیست؟» پرداختهایم.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، صفحه مشخصات کتاب را ورق میزنم، یک سرباز میبینم که با موتورش به سرعت دارد رد میشود. در دلم احساس شلوغی دارم؛ انگار که میخواهد اتفاق بدی بیفتد. به عنوان کتاب که نگاه میکنم با خودم فکر میکنم نکند قرار است «آزادی» به خطر بیفتد؟ شاید هم نه، امنیت جایی به خطر افتاده و سرباز دارد به سرعت برای دفاع میرود. به صفحه دوم که میرسم نگرانیام یکهو خاموش میشود؛ چون کله برونو و یک دشت بزرگ سرسبز در تصاویر دیده میشود: منظرهای از آرامش و امنیت!
برونو پسربچهای است که همه بروبرو صدایش میکنند. او دوست دارد کنار پنجره بنشیند و مزارع را تماشا کند. او دشت و طبیعت و حیوانات را دوست دارد. او با آرامش طبیعت دوست است؛ اما کمکم این آرامش کم و کمتر میشود. «در ماههای اخیر گاریها کم شده بودند و خودروها زیاد؛ بهویژه خودروهای نظامی که گاوها را به سوی مراتع فراری میدادند و پرندگان را از روی شاخهها میپراندند.»
ماجرا چیست؟ جنگ شده است و هر کسی برای منافعش در یکطرف ماجرا میجنگد. برای برونو سؤال پیش آمده که کدام طرف خوب است و کدام جنگطلب؟ برونو یک پسربچه ایتالیایی است و سربازانی هم که میبیند ایتالیایی هستند؛ ولی جنگ اصلی را هیتلر به راه انداخته و کشورهای دیگر را هم درگیر کرده است.
کودکان چقدر درباره علل و عوامل جنگها میدانند؟ آیا باید بدانند؟ روبرتو پیومینی، نویسنده ایتالیایی این کتاب معتقد است که کودکان باید در حدواندازه کودکیشان در جریان ماجراها باشند و بهتر است که بهطور صادقانه هم با آنها درباره جنگها صحبت کنیم؛ زیرا همین کودکان بزرگ میشوند و ممکن است برخی از آنها به علل مختلف دوباره جنگ دیگری را شروع کنند؛ پس باید هر چه زودتر و کاملتر حواسمان به رشد سالم و همهجانبه آنها باشد.
قصه پیش میرود و برونو در شبی متوجه میشود که کسی در انباری آنها قایم شده است. ابتدا پدرومادرش این قضیه را از او پنهان میکنند؛ چون فکر میکنند برونو هنوز به سنی نرسیده است که درگیر این ماجرا شود ولی برونو میخواهد بداند!
«مادر گفت: آره، بروبرو. یکی اونجاست. میدونیم.
کیه؟
پدر گفت: یک دوست که شدیداً در خطره.
مادر گفت: اُتِلّو؛ پسر بزرگ گولیِلمو. سربازهای سیاهپوش میخوان ببرنش به جنگ. ولی او نمیخواد بره. برای اینکه این یک جنگ ناعادلانهست.
کودک پرسید: پس الان ما قایمش میکنیم؟
بله.
اگه بیان دنبالش چی؟
از سر پیچ رودخونه میبینیمشون. اونوقت اتلّو از صنوبر کنار مرغدونی بالا میره. اونجا کسی نمیبیندش.
اگه پیداش کنند چی؟
پدر گفت: پیداش نمیکنند. با این حال تو باید به ما کمک کنی، بروبرو. این یک رازه. به هیچکس نباید بگی که اون اینجاست.
برونو گفت: به هیچکس. و بعد نفسی عمیق و طولانی کشید.».
پیومینی داستان آزادیهای کودکانه و امنیت زندگی انسانها را که به شادیهایشان گره خورده با جنگی واقعی آمیخته است و مخاطبان میتوانند حین خواندن یک داستان کودک، از بخشی از تاریخ جهان هم سردربیاورند.
جووانّی مانّا، تصویرگر کتاب هم همپای نویسنده توانسته است احساسات مختلف کودکانه را در تصاویرش به نمایش بگذارد؛ از شادی و آرامش اول داستان تا نگرانی و غصه برونو. ما در تصاویر کتاب بهمریختگی نظم طبیعت، هراس حیوانات و کشمکشهای روحی برونو را میبینیم. میتوانیم صدای حرکت سربازان آزادیخواه ایتالیایی را بشنویم که در جنگل راه میروند و وزش باد لابهلای برگ درختان را هم احساس کنیم.
کتاب «آزادی چه رنگیست؟» میتواند مهرورزی، صلح و انساندوستی را به کودکان نشان دهد و سؤالهایی درباره این مفاهیم در ذهنشان ایجاد کند. همراهی بزرگترها با آنها هنگام مطالعه و آمادگی پاسخگویی به آنها میتواند اثربخشی این داستان را بیشتر کند.
نشر برکه این اثر را با ترجمه کتایون مهرآبادی در ۴۰ صفحه مصور رنگی، شمارگان هزار نسخه و به بهای ۹۸ هزار تومان برای گروه سنی بالاتر از ۷ سال منتشر کرده است.
برونو پسربچهای است که همه بروبرو صدایش میکنند. او دوست دارد کنار پنجره بنشیند و مزارع را تماشا کند. او دشت و طبیعت و حیوانات را دوست دارد. او با آرامش طبیعت دوست است؛ اما کمکم این آرامش کم و کمتر میشود. «در ماههای اخیر گاریها کم شده بودند و خودروها زیاد؛ بهویژه خودروهای نظامی که گاوها را به سوی مراتع فراری میدادند و پرندگان را از روی شاخهها میپراندند.»
ماجرا چیست؟ جنگ شده است و هر کسی برای منافعش در یکطرف ماجرا میجنگد. برای برونو سؤال پیش آمده که کدام طرف خوب است و کدام جنگطلب؟ برونو یک پسربچه ایتالیایی است و سربازانی هم که میبیند ایتالیایی هستند؛ ولی جنگ اصلی را هیتلر به راه انداخته و کشورهای دیگر را هم درگیر کرده است.
کودکان چقدر درباره علل و عوامل جنگها میدانند؟ آیا باید بدانند؟ روبرتو پیومینی، نویسنده ایتالیایی این کتاب معتقد است که کودکان باید در حدواندازه کودکیشان در جریان ماجراها باشند و بهتر است که بهطور صادقانه هم با آنها درباره جنگها صحبت کنیم؛ زیرا همین کودکان بزرگ میشوند و ممکن است برخی از آنها به علل مختلف دوباره جنگ دیگری را شروع کنند؛ پس باید هر چه زودتر و کاملتر حواسمان به رشد سالم و همهجانبه آنها باشد.
قصه پیش میرود و برونو در شبی متوجه میشود که کسی در انباری آنها قایم شده است. ابتدا پدرومادرش این قضیه را از او پنهان میکنند؛ چون فکر میکنند برونو هنوز به سنی نرسیده است که درگیر این ماجرا شود ولی برونو میخواهد بداند!
«مادر گفت: آره، بروبرو. یکی اونجاست. میدونیم.
کیه؟
پدر گفت: یک دوست که شدیداً در خطره.
مادر گفت: اُتِلّو؛ پسر بزرگ گولیِلمو. سربازهای سیاهپوش میخوان ببرنش به جنگ. ولی او نمیخواد بره. برای اینکه این یک جنگ ناعادلانهست.
کودک پرسید: پس الان ما قایمش میکنیم؟
بله.
اگه بیان دنبالش چی؟
از سر پیچ رودخونه میبینیمشون. اونوقت اتلّو از صنوبر کنار مرغدونی بالا میره. اونجا کسی نمیبیندش.
اگه پیداش کنند چی؟
پدر گفت: پیداش نمیکنند. با این حال تو باید به ما کمک کنی، بروبرو. این یک رازه. به هیچکس نباید بگی که اون اینجاست.
برونو گفت: به هیچکس. و بعد نفسی عمیق و طولانی کشید.».
پیومینی داستان آزادیهای کودکانه و امنیت زندگی انسانها را که به شادیهایشان گره خورده با جنگی واقعی آمیخته است و مخاطبان میتوانند حین خواندن یک داستان کودک، از بخشی از تاریخ جهان هم سردربیاورند.
جووانّی مانّا، تصویرگر کتاب هم همپای نویسنده توانسته است احساسات مختلف کودکانه را در تصاویرش به نمایش بگذارد؛ از شادی و آرامش اول داستان تا نگرانی و غصه برونو. ما در تصاویر کتاب بهمریختگی نظم طبیعت، هراس حیوانات و کشمکشهای روحی برونو را میبینیم. میتوانیم صدای حرکت سربازان آزادیخواه ایتالیایی را بشنویم که در جنگل راه میروند و وزش باد لابهلای برگ درختان را هم احساس کنیم.
کتاب «آزادی چه رنگیست؟» میتواند مهرورزی، صلح و انساندوستی را به کودکان نشان دهد و سؤالهایی درباره این مفاهیم در ذهنشان ایجاد کند. همراهی بزرگترها با آنها هنگام مطالعه و آمادگی پاسخگویی به آنها میتواند اثربخشی این داستان را بیشتر کند.
نشر برکه این اثر را با ترجمه کتایون مهرآبادی در ۴۰ صفحه مصور رنگی، شمارگان هزار نسخه و به بهای ۹۸ هزار تومان برای گروه سنی بالاتر از ۷ سال منتشر کرده است.